استاندارد های حسابداری پر کاربرد کدام اند؟

دلایل استفاده از مهم‌ترین استانداردهای حسابداری پرکاربرد را میتوان در مقاله زیر مطالعه نمود.

مقدمه

از مزایای استفاده از مهم‌ترین استانداردهای حسابداری در ایران این است که به سازمان‌ها و کسب‌وکارها کمک می‌کند تا حسابرسی‌ها و امور مالی شرکت به نحو دقیق انجام شود. و از بروز هرگونه خطا در آن‌ها جلوگیری شود. این استانداردها به مدیران کمک می‌کنند تا نظارت کامل و دقیقی روی امور مالی سازمان شکل بگیرد و گزارش‌های کامل و درستی به اداره امور مالیاتی کشور ارائه شود. در این مقاله از طهران تراز قصد داریم مهم‌ترین استانداردهای حسابداری پرکاربرد را به شما معرفی کنیم.

دلایل استفاده از مهم‌ترین استانداردهای حسابداری پرکاربرد

استاندارد حسابداری

اما چرا باید از استاندارد های حسابداری پرکاربرد استفاده کرد؟ این استانداردها باعث می‌شوند تا تمامی گزارش‌هایی که توسط حسابداران ارائه شده اند از معیارهای یکسانی برخوردار باشند و هیچ تفاوتی بین آن‌ها ایجاد نشود. چنانچه معیار دقیق و اصولی برای حسابرسی‌های شرکت‌ها و سازمان‌ها وجود نداشته باشد، آن‌ها در انجام امور مالی شکست خورده و مشکلات فراوانی دامن‌گیرشان می‌شود.

در صورت نبود استانداردهای حسابداری، رسیدی به امور مالی کاری سخت و دشوار می‌شود تا حدی که شاید حرفه‌ای‌ترین حسابدارها هم نتوانند مشکلات را حل کنند. مثلاً اگر استانداردی برای تعیین حقوق کارمندان یک شرکت وجود نداشت، نارضایتی کارمندان در آن شرکت روزبه‌روز بیشتر می‌شد و این اتفاق تا مرز ورشکست شدن شرکت نیز پیش می‌رفت. اما با وجود استانداردها، برای هر موضوع مالی، یک قانون مشخص وجود دارد که حسابدار بر اساس آن از بروز هرگونه چالش در مسائل مالی شرکت جلوگیری می‌کند.

مزیت‌های استانداردهای حسابداری چیست؟

در ادامه به بعضی از مهم‌ترین مزیت‌های استانداردهای حسابداری اشاره می‌کنیم:

کسانی که صورت‌های مالی و گزارش‌های شرکت‌ها و سازمان‌ها را بررسی می‌کنند، این کار را بر اساس استانداردهای حسابداری انجام می‌دهند و چنانچه حسابدار یک شرکت این استانداردها را رعایت کند، گزارش‌های ارائه شده تایید می‌شوند.
اگر کسب‌وکار کوچکی دارید و می‌خواهید عملکرد رقبا یا کسانی را که قرار است در مسیر شغلی‌تان با آن‌ها شریک شوید را بررسی کنید، استانداردها به شما کمک خواهند کرد تا مطمئن شوید شرکت مقابل در چه وضعیتی به سر می‌برد و امور مالی آن چگونه است.
مشخص کردن زمان انجام امور مالی مختلف و اندازه‌گیری آن‌ها به صورت دقیق.

تدوین استانداردهای حسابداری

اما استانداردهای حسابداری چگونه تدوین می‌شوند؟ در ادامه روش و شیوه تدوین این قوانین را لیست می‌کنیم با طهران تراز همراه باشید:

1.تشخیص موضوع به منظور شروع فرایند تحقیق‌ها

کمیته تدوین استانداردها در ابتدا موضوعات مطرح شده توسط مدیریت تدوین استانداردها را بررسی کرده و بر این اساس استانداردهایی را تهیه و تنظیم می‌کند و سپس آن‌ها را در اختیار مدیریت تدوین استانداردها می‌گذارد.

2.بررسی اولیه

حالا که استانداردها در اختیار مدیریت تدوین استانداردهای حسابداری گذاشته شده، کارشناسان این مجموعه به صورت کامل روی استانداردها تحقیقات لازم را انجام می‌دهند. در اینجا برای تشخیص و تعیین استاندارد مطرح شده، استانداردهای سایر کشورها مثل آمریکا، انگلستان یا کانادا بررسی می‌شوند و سپس قوانین موجود در کشور و همچنین استانداردهای داخل خود ایران هم مورد بررسی قرار می‌گیرند.

3.اخذ تصمیم برای لازم بودن تدوین استاندارد

حالا نوبت به اخذ تصمیم توسط کمیته تدوین استانداردها درباره تدوین استاندارد مورد ارزیابی شده می‌رسد.

4.ایجاد پیش‌نویس اولیه

هنگامی که کمیته تدوین استاندارد، رای به تدوین استاندارد مطرح شده گرفت، نوبت آن است تا گروهی از کارشناس‌ها طی بررسی گزارش‌های مختلف و مطالعات متعدد و همچنین برگزاری جلسات مختلف، یک پیش‌نویس اولیه از استاندارد مورد نظر ایجاد کنند. کارشناس‌ها در مرحله اول استاندارد مربوطه را با استاندارد حسابداری بین المللی مقایسه می‌کنند و این موضوعات را اساس تنظیم پیش‌نویس اولیه قرار می‌دهند.

5.تدوین پیش‌نویس به صورت استاندارد

در این مرحله نوبت به کمیته تدوین استاندارد می‌رسد تا پیش‌نویسی که در مرحله قبل ایجاد شد را بررسی کرده و اصطلاحات لازم را روی آن انجام دهد. در این مرحله کمیته تدوین بررسی‌های دقیق و گسترده‌ای را انجام می‌دهد و در نهایت مرحله نهایی کردن پیش‌نویس استاندارد را در پیش خواهد گرفت.

6.نظر سنجی به صورت عمومی

حالا نوبت به نظرسنجی می‌رسد و کمیته تدوین پیش‌نویس استانداردها را در مجامع عمومی پخش می‌کند تا نظرات مختلف مردم را درباره آن‌ها بداند. این کمیته پیش‌نویس‌ها را در اینترنت، مجلات مختلف و … پخش کرده و منتظر بازخورد دیگران از آن می‌ماند. همچنین برای اطمینان بیشتر پیش‌نویس برای افراد صاحب نظر در زمینه حسابداری هم فرستاده می‌شود تا بازخوردهای آن‌ها را در این زمینه بگیرند. در نهایت در صورت لزوم مجدداً پیش‌نویس اصلاح شده و پس از اینکه کمیته فنی آن را تایید کرد برای هیئت عامل سازمان ارسال می‌شود.

7.تصویب نهایی استاندارد

اگر متن استاندارد به دست هیئت عامل و مجمع عمومی سازمان برسد، حالا نوبت تصویب نهایی استاندار است. در واقع هیئت عامل نیز باید مجدداً استانداردها را بررسی کند و در صورت لزوم اصلاحاتی را روی آن‌ها انجام دهد. پس از اینکه اصلاحات انجام شده و استاندارد مورد نظر به مرحله تدوین نهایی رسید، این هیئت استاندارد را در اختیار مجمع عمومی سازمان می‌گذارد و بعد از اینکه مجمع عمومی سازمان آن را تدوین و تایید کرده، استاندارد لازم‌الاجرا بوده و تمامی حسابدارها باید در انجام امور مالی شرکت‌ها آن را مد نظر قرار دهند.
در ادامه مقاله با طهران تراز همراه باشید…

انواع استانداردهای حسابداری

استانداردهای حسابداری در سه گروه تقسیم می‌شوند که در ادامه آن‌ها را معرفی کرده و توضیح‌شان می‌دهیم:

1.استانداردهای عمومی

حسابرسی می‌تواند خود را به‌عنوان یک حسابدار مستقل معرفی کند که از انجمن‌های معتبر مدرک تحصیلی تهیه نماید. او باید از همه نظر مستقل بوده و حتی در ظاهر خود هم این موضوع را به اثبات برساند.

2.استانداردهای حسابداری میدانی

حسابرسی که بر اساس مهم‌ترین استانداردهای حسابداری کار می‌کند، باید بتواند یک برنامه‌ریزی خوب برای سایر همکاران خود در نظر بگیرد و به نوعی یک برنامه نظارتی مطمئن ایجاد کند تا افراد از وظایفی که بر عهده‌شان محول شده مطلع شوند. حسابدار همچنین باید از سیستم کنترل داخلی استفاده کند تا هیچ سوءاستفاده مالی در شرکت رخ ندهد.

3.استانداردهای حسابرسی گزارشگری

بعد از اینکه حسابدار توانست مدارک کافی و مستنداتی را جمع‌آوری کند، توانایی ارائه گزارش نهایی را خواهد داشت. استانداردهای حسابرسی گزارشگری کمک‌های زیادی در جهت بررسی امور مالی به شرکت‌ها می‌کنند.

4.استاندارد حسابداری عملیاتی

این نوع استاندارد بر اساس استاندارد رسمی و قانون شده در شرکت ها انجام می شود اما یک فرقی بین این استاندارد می باشد که این نوع استاندارد بر اساس نیاز شرکت اعمال خواهد شد که به نوعی به آن استاندارد حسابداری بهای تمام شده می گویند.

مهم‌ترین استانداردهای حسابداری پر کاربرد

در حال حاضر 43 استاندارد حسابداری در کشور ایران برای حسابرس‌ها وجود دارد که تعدادی از آن‌ها جزو مهم‌ترین قوانین برای حسابداران بوده و باید در انجام امور مالی آن‌ها را در نظر بگیرند. در ادامه لیست استانداردهای حسابداری پرکاربرد و مهم در کشور ایران را مشاهده می‌کنید:

استاندارد شماره 1: نحوه ارائه صورت‌های مالی

استاندارد حسابداری شماره 1، مبنای ارائه صورت‌های مالی با مقاصد عمومی را مقرر می‌کند تا از قابل‌مقایسه بودن آن با صورت‌های مالی دوره‌های قبل واحد تجاری و نیز با صورت‌های مالی سایر واحدهای تجاری اطمینان حاصل شود. این استاندارد، الزامات کلی درباره ارائه صورت‌های مالی، رهنمودهایی درباره ساختار و حداقل الزامات مربوط به محتوای آنها را تعیین می‌کند.

استاندارد شماره 2: صورت جریان‌های نقدی

اطلاعات مربوط به جریان‌های نقدی واحد تجاری، در فراهم‌آوردن مبنایی برای ارزیابی توانایی واحد تجاری در ایجاد نقد و معادل‌های نقد و نیازهای واحد تجاری در استفاده از جریان‌های نقدی مزبور، برای استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی مفید است. اتخاذ تصمیمات اقتصادی توسط استفاده‌کنندگان، مستلزم ارزیابی توانایی واحد تجاری در ایجاد نقد و معادل‌های نقد و زمان‌بندی و اطمینان از ایجاد آن است.

هدف از این استاندارد، تدوین الزاماتی برای ارائه اطلاعات درباره تغییرات تاریخی نقد و معادل‌های نقد واحد تجاری از طریق صورت جریان‌های نقدی است که در آن، جریان‌های نقدی هر دوره بر حسب فعالیت‌های عملیاتی، سرمایه‌گذاری و تأمین مالی طبقه‌بندی می‌شود.

استاندارد شماره 3: درآمد عملیاتی

درآمـد عملیاتی عبـارت است از درآمدی کـه از فعالیت‌های اصلی و مستمر واحد تجاری حاصل می‌گردد و با عناوین مختلفی از قبیل فروش، حق‌الزحمه، سود تضمین شده، سود سهام و حق امتیاز مورد اشاره قرار می‌گیرد.

مبحث اصلی در حسابداری درآمد عملیاتی عمدتاً معطوف به تعیین زمان شناخت درآمد عملیاتی است. درآمد عملیاتی زمانی شناسایی می‌شود که شواهد کافی مبنی‌بر وقوع یک جریان آتی ورودی منافع اقتصادی وجود داشته باشد (جریان منافع اقتصادی مرتبط با درآمد عملیاتی به درون واحد تجاری محتمل باشد) و این منافع را بتوان به‌گونه‌ای اتکاپذیر اندازه‌گیری کرد.

استاندارد شماره 4: ذخایر، بدهی‌ها و دارایی‌های احتمالی

هدف استاندارد حسابداری شماره 4 اطمینان از به‌کارگیری معیارهای شناخت و مبانی اندازه‌گیری مناسب در مورد ذخایر، بدهی‌های احتمالی و دارایی‌های احتمالی و نیز افشای اطلاعات کافی در یادداشت‌های توضیحی برای درک بهتر ماهیت، زمان‌بندی و مبلغ آنها توسط استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی است.

استاندارد شماره 8: حسابداری موجودی مواد و کالا

استاندارد حسابداری شماره 8، نحوه ارزشیابی و انعکاس موجودی مواد و کالا در صورت‌های مالی را تشریح می‌کند و موارد زیر را در برنمی‌گیرد:

الف. کار در جریان پیشرفت پیمان‌های بلندمدت (رجوع شود به استاندارد حسابداری شماره 9 با عنوان ” حسابداری پیمان‌های بلندمدت“).

ب‌. ابزارهای مالی پیچیده.

ج‌. موجودی محصولات جنگلی و معدنی در مواردی که این اقلام در صنایع مربوط به خالص ارزش فروش اندازه‌گیری می‌شود

د . تولیدات کشاورزی در زمان برداشت و دارایی‌های زیستی غیرمولد مربوط به فعالیت کشاورزی

استاندارد شماره 9: حسابداری پیمان‌های بلندمدت

هدف استاندارد حسابداری شماره 9 تجویز نحوه حسابداری درآمدها و هزینه‌های مرتبط با پیمان‌های بلندمدت در صورت‌های مالی پیمانکار است. به دلیل ماهیت فعالیت موضوع پیمان‌های بلندمدت، تاریخ شروع پیمان و تاریخ تکمیل آن معمولاً در دوره‌های مالی متفاوتی قرار می‌گیرد؛ بنابراین، مسئله اصلی در حسابداری پیمان‌های بلندمدت، تخصیص درآمدها و هزینه‌های پیمان به دوره‌هایی است که در آن دوره‌ها عملیات موضوع پیمان اجرا می‌شود. این استاندارد معیارهای شناخت مندرج در مفاهیم نظری گزارشگری مالی را جهت تعیین زمان شناخت درآمد و هزینه‌های پیمان به‌عنوان اقلام صورت سود و زیان بکار می‌گیرد. این استاندارد همچنین، رهنمودهایی را برای اعمال این معیارها ارائه می‌کند.

استاندارد شماره 11: دارایی‌های ثابت مشهود

هدف استاندارد حسابداری شماره 11، تجویز نحوه حسابداری دارایی‌های ثابت مشهود است تا استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی بتوانند اطلاعات مربوط به سرمایه‌گذاری واحد تجاری در این دارایی‌ها و تغییرات آن را تشخیص دهند. موضوعات اصلی در حسابداری دارایی‌های ثابت مشهود عبارت از شناخت دارایی، تعیین مبلغ دفتری آن و شناخت هزینه استهلاک و زیان کاهش ارزش دارایی است.

استاندارد شماره 13: حسابداری مخارج تأمین مالی

هدف استاندارد حسابداری شماره 13، تجویز نحوه عمل حسابداری مخارج تأمین مالی است. بر اساس این استاندارد، مخارج تأمین مالی عموماً بلافاصله به‌عنوان هزینه دوره شناسایی می‌شود، به‌استثنای مواردی که این مخارج به‌حساب دارایی واجد شرایط منظور می‌گردد.

استاندارد شماره 15: حسابداری سرمایه‌گذاری‌ها

استاندارد حسابداری شماره 15 به نحوه حسابداری سرمایه‌گذاری‌ها و الزامات افشای اطلاعات مربوط می‌پردازد. حسابداری سرمایه‌گذاری در کلیه واحدهای تجاری باید طبق الزامات این استاندارد انجام شود. این استاندارد نحوه حسابداری سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری فرعی و وابسته در صورت‌های مالی تلفیقی را تعیین نمی‌کند لیکن در خصوص نحوه حسابداری سرمایه‌گذاری‌های پیش‌گفته در صورت‌های مالی واحد تجاری اصلی کاربرد دارد مگر در مواردی که در استانداردهای حسابداری مربوط به سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری فرعی و وابسته نحوه عمل دیگری تجویز شده باشد.

استاندارد شماره 16: آثار تغییر در نرخ ارز

هدف استاندارد حسابداری شماره 16 این است که تسعیر معاملات ارزی و عملیات خارجی به نحوی صورت گیرد که نتایج آن عموماً با آثار تغییرات نرخ ارز بر جریان‌های وجوه نقد واحد تجاری و ارزش ویژه آن هماهنگی داشته باشد و این اطمینان را ایجاد کند که صورت‌های مالی تصویری مطلوب از نتایج عملکرد ارائه می‌دهد. همچنین، صورت‌های مالی تلفیقی، نتایج مالی و ارتباط اقلام را به‌گونه‌ای که در صورت‌های مالی ارزی قبل از تسعیر نشان داده شده است، منعکس کند.

استاندارد شماره 22: گزارشگری مالی میان‌دوره‌ای

هدف استاندارد حسابداری شماره 22 تعیین حداقل محتوای گزارش مالی میان‌دوره‌ای و تعیین اصول شناخت و اندازه‌گیری قابل‌اعمال در تهیه صورت‌های مالی کامل یا فشرده میان‌دوره‌ای است. گزارش مالی میان‌دوره‌ای به‌موقع و قابل‌اتکا، اطلاعات مفیدی در رابطه با توان کسب سود و ایجاد جریان‌های نقدی، شرایط مالی و نقدینگی واحد تجاری برای سرمایه‌گذاران، اعتباردهندگان و سایر استفاده‌کنندگان فراهم می‌آورد.

استاندارد شماره 30: سود هر سهم

هدف استاندارد حسابداری شماره 30، تجویز ضوابط تعیین و ارائه سود هر سهم، به‌منظور بهبود قابلیت مقایسه عملکرد واحدهای تجاری مختلف در یک دوره گزارشگری و مقایسه عملکرد یک واحد تجاری در دوره‌های گزارشگری مختلف است. اگرچه به دلیل کاربرد رویه‌های حسابداری متفاوت در تعیین سود، اطلاعات مربوط به سود هر سهم محدودیت‌هایی دارد بااین‌حال ثبات رویه در تعیین مخرج کسر در محاسبات مربوط به سود هر سهم، گزارشگری مالی را بهبود می‌بخشد؛ بنابراین تأکید اصلی این استاندارد بر مخرج کسر در محاسبه سود هر سهم است.

استاندارد شماره 34: رویه‌های حسابداری، تغییر در برآوردهای حسابداری و اشتباهات

هدف استاندارد حسابداری شماره 34، تجویز معیارهای انتخاب و تغییر رویه‌های حسابداری، و نیز نحوه عمل حسابداری و افشای تغییر در رویه‌های حسابداری، تغییر در برآوردهای حسابداری و اصلاح اشتباهات است. هدف این استاندارد، بهبود مربوط بودن و قابلیت اتکای صورت‌های مالی واحد تجاری، و قابلیت مقایسه صورت‌های مالی در طول زمان و با صورت‌های مالی سایر واحدهای تجاری است.

استاندارد شماره 35: مالیات‌بردرآمد

استاندارد حسابداری شماره 35، واحد تجاری را ملزم می‌کند که آثار مالیاتی معاملات و سایر رویدادها را به همان شیوه‌ای به‌حساب منظور کند که آن معاملات و رویدادها به‌حساب گرفته می‌شوند؛ بنابراین، در مورد معاملات و سایر رویدادهای شناسایی‌شده در صورت سود و زیان، هرگونه آثار مالیاتی مربوط نیز در صورت سود و زیان شناسایی می‌شود. آثار مالیاتی معاملات و سایر رویدادهای شناسایی‌شده در صورت سود و زیان جامع یا به طور مستقیم در حقوق مالکانه، به ترتیب در صورت سود و زیان جامع یا به طور مستقیم در حقوق مالکانه شناسایی می‌شود. همچنین در ترکیب‌های تجاری، شناسایی دارایی‌های مالیات انتقالی و بدهی‌های مالیات انتقالی، مبلغ سرقفلی ناشی از آن ترکیب تجاری یا مبلغ سود شناسایی‌شده در خرید زیر قیمت را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.

استاندارد شماره 37: ابزارهای مالی، افشا

هدف استاندارد حسابداری شماره 37، الزام واحدهای تجاری به افشای اطلاعاتی در صورت‌های مالی است تا استفاده‌کنندگان بتوانند موارد زیر را ارزیابی کنند:

الف. اهمیت ابزارهای مالی برای وضعیت مالی واحد تجاری؛

ب. ماهیت و میزان ریسک‌های ناشی از ابزارهای مالی که واحد تجاری طی دوره و در پایان دوره گزارشگری در معرض آنها قرار دارد و نحوه مدیریت این ریسک‌ها توسط واحد تجاری.

مهم‌ترین استانداردهای حسابداری پرکاربرد، مسیر روشن امور مالی شرکت‌ها

ما در طهران تراز، مهم‌ترین استانداردهای حسابداری پرکاربرد در کشور ایران و حتی جهان را با هم بررسی کردیم. حال شما می‌دانید که این استانداردها چه هستند و چه نقشی در پیشبرد اهداف شرکت‌ها و مجموعه‌های مختلف دارند. هم‌اکنون کشور ایران با 43 استاندارد الزامی مختلف در زمینه انجام امور حسابرسی قوانینی تنظیم کرده است که همه حسابدارها باید آن‌ها را رعایت کنند. در آینده نیز ممکن است این استانداردها و قوانین بیشتر شده و در اختیار حسابداران قرار داده شود.

مهمترین استانداردهایی که نام برده شد

استانداردهای حسابداری به شماره‌های 1،2،3،4،8،9،11،13،15،16،22،30،34 از پرکاربردترین‌ها هستند. در این مقاله به شرح خلاصه‌ای از هر کدام پرداخته ایم و از شما همراه عزیز ممنونیم که با طهران تراز همراه بودید.